Yunus Emre - Ahmet Kabaklı

Yunus Emre’nin söze verdiği sonsuz değer vardır ki, edebiyatımızda belki en değerli “söz ” methiyesi ve yine şiir beyannamesi sayılabilir:

Keleci bilen kişinün yüzünü ağ ide bir söz

Sözü bişirüp diyenün işüni sağ ide bir söz

Söz ola kese savaşı söz ola kesdire başı

Söz ola ağulu aşı balıla yağ ede bir söz

Kelecilerün bişirgil yaramazunı şaşargıl

Sözün usıla düşürgil demegil çağ ede bir söz

Gel ahı iy şehriyârı sözümüzü dinle bâri

Hezâran gevher dinârı kara toprağ ede bir söz

Kişi bile söz demini demeye sözün kemini

Bu cihan cehennemini sekiz uçmağ ede bir söz

Yürü yürü yolun ile gafil olma bilin ile

Key sakın key dilin ile canuna dağ ede bir söz

Yunus imdi söz yatından söyle sözü gayretinden

Hey sakın o Şeyh katından seni ırağ ede bir söz

Burada, Kur’an’da olduğu gibi kutsileştirilen sözün pişirilerek, lezzet ile, seçilerek ve çirkinleri atılarak, usulcacık tam zamanında ve yerinde, nifak ve öfke koparmayacak biçimde ve âşıkı (şairi) bilhassa o Şeyh(Allah) katından uzaklaştırmayacak şekilde söylenmesi öğütlenmektedir. Böylece ustaca ve gönülden söyleyebilenin:

Yüzü ak, işi sağ, başı rahat, gönlü ferah olur. Yoksa acı, zehirli, çirkin, sert söz baş kestirebilir, cevheri beş paralık yapabilir, yüreğe yara gibi oturur ve insanı Allah’tan uzaklaştırabilir.

Söze verdiği bu değerdir ki Yunus Emre’nin öğretici(didaktik) mısralarını bile şiir gücüne yükseltmiş, fikirle lirizmi kaynaştırarak kendisini, Türkçenin Mevlânası doruğuna çıkarmış ve kuru mutasavvıflardan ayırmıştır:

İlim, ilim bilmektir ilim kendin bilmektir

Sen kendini bilmezsen ya nice okumaktır

Dört kitabın ma’nisin okudum ezber ettim

Aşka gelince gördüm bir uzun hece imiş

(Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları, 2008, 183 sayfa)

KİTABIN ARKA KAPAĞINDAN:

Hemen hemen bütün dünya dillerine çevrilmiş olan Yunus Emre’nin şiirleri milyonlarca insanın gönlünü fethetmeye devam ediyor.

Onun şiirleri dün olduğu gibi bugün de sevgiye susamış insanlığı huzur, sükûn ve barış iklimlerine taşıyor. Çünkü Yunus Emre bütün insanlığı Allah sevgisinden hareketle kucaklıyor. Allah aşkıyla çırpınan bir yürekle gönüllere ulaşıyor ve insanların kalplerine insan sevgisini nakşediyor.

Ahmet Kabaklı, yedi asırdır dillerden düşmeyen, hiç eskimeyen, hep yeni kalan Yunus’un sevgi seslenişini yeni bir bakış açısıyla ele alıyor.